Lúc những hành giả sơ cơ làm quen với thiền định, người ta thường đặt ra câu hỏi điển hình rằng: “Tôi phải làm gì để thiền cho đúng?” Thông qua những lời chỉ dạy trong Ngài Mahasi bài giảng, Ngài không trả lời bằng những khái niệm cao siêu, mà thay vào đó là lời khuyên hết sức thực tiễn: hãy quan sát những gì đang xảy ra nơi thân và tâm, ngay trong giây phút này.
Theo quan điểm của Ngài Mahasi cho người mới, thiền định không nhằm mục đích truy cầu cảm giác bình an hay sự im lìm đặc biệt. Cốt lõi của thiền chính là sự thấu thị minh bạch. Lúc cơ thể di chuyển, cần hay biết về sự dịch chuyển. Lúc ý nghĩ khởi lên, cần nhận rõ trạng thái tư duy. Mọi trạng thái khó chịu đều cần được tỉnh giác ghi nhận. Khả năng nhận thức này chính là gốc rễ của tuệ giác.
Bậc Thầy Mahāsi luôn dắt dẫn hành giả mới đi từ những tiền đề giản đơn nhất. Tiến trình hô hấp, mà cụ thể là chuyển động phồng xẹp nơi vùng bụng, trở thành đối tượng tập trung chủ đạo bởi sự thường trực và tính rõ ràng. Chỉ cần nhận diện rõ tiến trình “phồng, xẹp” một cách bền bỉ, tâm dần dần bớt tán loạn và trở nên sáng hơn. Dù tâm có xao lãng, chỉ việc ghi chú “nghĩ” và nhẹ nhàng tái tập trung. Không nên nảy sinh tâm lý tự ti hay cố công lý giải.
Xuyên suốt nội dung các Ngài Mahasi bài giảng, vị thiền sư khẳng định yếu tố then chốt không phải là độ dài của thời khóa, mà là chánh niệm có mặt được bao nhiêu. Việc thực hành đúng đắn trong thời gian ngắn có giá trị hơn nhiều so với việc ngồi lâu mà thiếu chánh niệm. Bởi website lẽ đó, người mới bắt đầu cần tránh việc cưỡng cầu một cách quá đà, mà nên tập trung vào tính thường xuyên và lòng kiên nhẫn.
Một nét đặc thù trong hệ thống Ngài Mahasi cho người mới là thiền không bị giới hạn trong tư thế ngồi. Dù là đi, đứng hay nằm, hành giả đều phải duy trì sự hay biết rõ rệt. Thậm chí trong các hoạt động đời thường như ăn uống, làm việc nhà hay giao tiếp, nếu có chánh niệm, đó vẫn là thiền. Thông qua đó, hành giả sẽ phát triển được khả năng sống tỉnh thức giữa nhịp sống hằng ngày.
Khi thực hành đúng theo lời dạy trong Ngài Mahasi bài giảng, người mới tập sẽ khởi sự nhận diện một quy luật trọng yếu: mọi hiện tượng đều sinh rồi diệt. Các cảm giác sẽ tan đi, ý nghĩ sẽ biến mất, và cảm xúc cũng không tồn tại vĩnh cửu. Tuệ giác này không phát sinh qua việc phân tích mà qua sự cảm nhận trực diện. Điều này giúp làm suy yếu sự bám chấp và những phản xạ tâm lý cố hữu.
Đối với người mới khởi sự, hướng đi của Ngài Mahasi cho người mới là một hành trình đáng tin cậy và trung thực. Người tập không cần đặt nặng niềm tin hay hy vọng vào sự chứng đắc tức thì. Chỉ cần tuân thủ phương pháp, duy trì sự quán chiếu và kiên nhẫn chờ tuệ giác nảy nở. Đây chính là điểm tinh yếu trong những lời huấn thị đơn sơ nhưng sâu sắc của Ngài Mahāsi.